30 MAJA: UROCZYSTOŚĆ NAKAZANA BOŻEGO CIAŁA

Uroczystość Bożego Ciała.  (Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa). (łac. Sollemnitas Sanctissimi Corporis et Sanguinis Christi). Obchodzona jest w czwartek po oktawie Zesłania Ducha Świętego, a w niektórych innych krajach (np. we Włoszech i Francji) w niedzielę po uroczystości Trójcy Świętej. Jest świętem nakazanym, czyli nieobecność zaciąga na nas grzech śmiertelny.

Po raz pierwszy uroczystość obchodzona była w Leodium (Liège) w 1246, a w 1317 ustanowiona jako święto dla całego Kościoła Katolickiego.

Bezpośrednią przyczyną ustanowienia uroczystości były widzenia św. Julianny z Cornillon (1193–1258), przeoryszy klasztoru augustianek w Mont Cornillon w pobliżu Liège, która odznaczała się wyraźną nabożnością do Najświętszego Sakramentu. Ówczesny lokalny biskup Jean d’Eppes nie wykazywał zainteresowania tą sprawą i nie podjął rozstrzygnięcia. Dopiero jego następca, biskup Robert z Thourotte, działając pod wpływem opinii teologów ustanowił wydanym w czerwcu 1246 (lub 1247) zarządzeniem „Inter alia miro” taką uroczystość dla diecezji Liège na czwartek po oktawie Trójcy Świętej. Biskup osobiście przewodniczył pierwszej mszy św. ustanowionego święta.

Ks. Jakub Pantaleon znający sprawę objawień był wielkim zwolennikiem wprowadzenia tego święta. Później jako papież Urban IV 11 sierpnia 1264, w ostatnim roku pontyfikatu, ogłosił bullę Transiturus de hoc mundo, którą wprowadzał w całym Kościele festum Corporis Christi (święto Ciała Chrystusa), które miało stanowić „zadośćuczynienie za znieważanie Chrystusa w Najświętszym Sakramencie, błędy heretyków oraz uczczenie pamiątki ustanowienia Najświętszego Sakramentu, która w Wielki Czwartek nie mogła być uroczyście obchodzona ze względu na powagę Wielkiego Tygodnia”. Dokument zalecał, by w tym dniu wierni powstrzymywali się od pracy oraz by świętowali pobożnie i uroczyście. Święto miało więc charakter obchodu liturgicznego, bez procesji teoforycznej.

Kilkunastu następców Urbana IV nie wprowadzało w życie jego postanowień w odniesieniu do święta. Ostatecznie bullę napisaną przez Urbana IV ogłosił w 1317 w zbiorze „Clementinae” papież Jan XXII. Rok 1317 można traktować jako datę wprowadzenia święta w całym Kościele.

Procesje teoforyczne nie były elementem święta od samego jego początku. Najstarszą wzmianką na temat ich istnienia była informacja o przeprowadzanych w latach 1265–1275 uroczystych procesjach przed sumami w Kolonii, podczas których niesiony był krzyż i Najświętszy Sakrament. Taka celebracja stanowiła nawiązanie do dawniejszych zwyczajów polegających na zabieraniu w podróż Eucharystii, by była ochroną przed niebezpieczeństwami.

W Rzymie, do 1870, kiedy nastąpił upadek Państwa Kościelnego, procesje Bożego Ciała organizowano via Merulana – od bazyliki św. Jana na Lateranie do bazyliki Matki Bożej Większej. Zwyczaj ten przywrócił Jan Paweł II w pierwszym roku swojego pontyfikatu.

W 1849 (lub 1847) roku papież bł. Pius IX dekretem Redempti sumus ustanowił Uroczystość Najdroższej Krwi Pana naszego Jezusa Chrystusa (Festum Pretiosissimi Sanguinis Domini Nostri Jesu Christi), które było obchodzone najpierw w pierwszą niedzielę lipca, a św. Pius X przeniósł święto na dzień 1 lipca. W 1955 Pius XII reformując liturgię zlikwidował obchody oktawy uroczystości. Reforma liturgiczna Pawła VI z roku 1969 połączyła oba święta.

Od początku była tylko uroczystość Najświętszego Ciała Chrystusa, potem pojawiała się osobna uroczystość Najdroższej Krwi Chrystusa. Od ponad 50 lat niestety nie ma już uroczystości 1 lipca i dwa święta złączono w jedno pod nazwą Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa.

Najbardziej znany kościół pod tym wezwaniem znajduje się w Krakowie, Poznaniu, Siedlcach, Wrocławiu, Bielawie.